Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης

Η Διάσκεψη αυτή ανακοινώθηκε επίσημα από την πρόεδρο της Επιτροπής, κ. Ursula von der Leyen και έχει διάρκεια ενός χρόνου (άνοιξη 2021-άνοιξη 2022). Οι πολίτες, οι οποίοι επιλέχθηκαν τυχαία εκπροσωπώντας διαφορετικές κοινωνικές ομάδες της Ένωσης, χωρίς, σαφώς, ουδεμία διάκριση, συγκεντρώνονται σε τέσσερα πάνελ, τα οποία επικεντρώνονται σε τομείς όπως η οικονομία, η κοινωνική δικαιοσύνη, η εργασία, οι αξίες της Ένωσης, η κλιματική αλλαγή, η μετανάστευση κλπ. Συγχρόνως δημιουργείται μια πολύγλωσση ψηφιακή πλατφόρμα στην οποία θα γίνεται διαμοιρασμός ιδεών και θα είναι μεταφρασμένη σε κάθε επίσημη γλώσσα της ΕΕ. Έπειτα, μέλη από τα ευρωπαϊκά και εθνικά θεσμικά όργανα, από φόρουμ και ομάδες λήψης αποφάσεων θα εξετάσουν τις προτάσεις που προέκυψαν από τις διαβουλεύσεις στα πάνελ της Διάσκεψης για το μέλλον της Ευρώπης. Κατά αυτόν τον τρόπο, θα προκύψουν συμπεράσματα τα οποία θα χρησιμοποιηθούν στις τελικές εκθέσεις του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Διάσκεψης. Τα τρία θεσμικά όργανα της ΕΕ θα εξετάσουν τον τρόπο με τον οποίο θα δοθεί αποτελεσματική συνέχεια στην εν λόγω έκθεση. Αξίζει να αναφερθεί πως η ολομέλεια της Διάσκεψης θα διεξάγει συζητήσεις χωρίς προκαθορισμένο αποτέλεσμα, γεγονός που αποτελούσε για δεκαετίες αντικείμενο δριμείας κριτικής, καθώς οι αποφάσεις της ΕΕ ήταν για πολλούς προκαθορισμένες και λαμβάνονταν κεκλεισμένων των θυρών.

Παράλληλα, όμως, με τα πάνελ των πολιτών, η πρωτοβουλία της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης ενθαρρύνει τη συμμετοχή των πολιτών μέσω εκδηλώσεων. Ειδικότερα, στην Ψηφιακή πλατφόρμα της Διάσκεψης , ομάδες πολιτών, οργανισμοί και γενικότερα όλοι οι ευρωπαίοι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να οργανώσουν μια εκδήλωση με στόχο την ανταλλαγή απόψεων και την πρόταση μεταρρυθμίσεων στα πλαίσια της ΕΕ. Για αυτό το λόγο οργανώσεις, όπως η JEF Europe, ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των πολιτών στη Διάσκεψη μέσω της πρωτοβουλίας #NextChapterEurope. Ανάμεσα στην πληθώρα παραρτημάτων που διοργάνωσαν εκδηλώσεις για τη Διάσκεψη, οι Νέοι Ευρωπαίοι Φεντεραλιστές Πειραιά και Αθήνας (JEF Piraeus-Athens) διοργάνωσαν εκδήλωση με γνώμονα τη Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης, στα πλαίσια του Next Chapter Europe.

Στην εκδήλωση αυτή πρωταγωνιστές δεν ήταν μόνο οι επίτιμοι ομιλητές, μα και το ίδιο το κοινό, το οποίο εξέφρασε ανησυχίες, προβληματισμούς και απόψεις σχετικά με το Μέλλον της Ένωσης. Αναλυτικότερα, οι τομείς οι οποίοι αναλύθηκαν στην εν λόγω εκδήλωση ήταν αυτοί της οικονομίας, της κλιματικής αλλαγής, της διεθνούς ασφάλειας και της μετανάστευσης. Διατυπώθηκαν λοιπόν πολλά ερωτήματα τα οποία έγιναν αντικείμενο συζήτησης από όλους τους συμμετέχοντες.

«Πού βρισκόμαστε σήμερα ως Ευρωπαϊκή Ένωση;», ήταν το πρώτο ερώτημα το οποίο γεννήθηκε. Οι νέες προκλήσεις κι η μικρή-και ίσως αμελητέα- ευρωπαϊκή επιρροή στην κρίση στο Αφγανιστάν έφεραν στην επιφάνεια το ερώτημα σχετικά με το προς τα πού οδεύει η Ένωση. Μία ενδεικτική απάντηση σε αυτό το ερώτημα ήταν πώς η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να αποκτήσει ταυτότητα στον γεωπολιτικό τομέα, να γίνει μετρήσιμη δύναμη στον παγκόσμιο χώρο, να επιδιώξει περαιτέρω συντονισμό και να δημιουργήσει ένα οργανωμένο πλάνο για την αντιμετώπιση των πολιτών από χώρες εκτός της Ένωσης. Λαμβάνοντας υπόψη την μεγαλύτερη συμμετοχή στις ευρωεκλογές, συγκριτικά με άλλες χρονιές, και την συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών που δείχνουν εμπιστοσύνη στην Ένωση, διατυπώθηκε η άποψη πως το μέλλον ίσως διαγράφεται ελπιδοφόρο και η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης θα δώσει τις πρώτες κατευθύνσεις.

Σε ένα δεύτερο επίπεδο αναλύθηκε η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στις πολιτικές της ΕΕ. Κράτη και άτομα πορεύονται πλέον σε παράλληλες γραμμές και οφείλουν να θέσουν το περιβάλλον ως προτεραιότητά τους. Έντονη συζήτηση διεξήχθη γύρω από το ζήτημα της «πολιτικοποίησης» του περιβάλλοντος από τα κράτη και πώς η κλιματική αλλαγή αποτελεί απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια. Έτσι, η κλιματική αλλαγή οδηγεί στην στρατικοποίηση κι όχι στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση κρίσεων, καθώς πλέον τα κράτη επεμβαίνουν με στρατιωτικό εξοπλισμό σε περιοχές πέρα από την κυριαρχία τους με πρόσχημα την παγκόσμια περιβαλλοντική ασφάλεια. Παράλληλα, η «πολιτικοποίηση» του περιβάλλοντος από το ίδιο το άτομο έχει οδηγήσει σε αύξηση της ανεργίας, της αστικοποίησης και της μετανάστευσης λόγω περιβαλλοντικής κρίσης. Δημιουργείται, λοιπόν, ένας προβληματισμός για το αν το περιβαλλοντικό ζήτημα θα επιλυθεί με γεωμηχανική παρέμβαση κι άρα καταστολή ή με ριζική αλλαγή οικονομικών και καταναλωτικών προτύπων ζωής και επομένως πρόληψη.

Έμφαση δόθηκε επίσης στο Νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης, το οποίο στηρίζεται πλέον στους πυλώνες τις αλληλεγγύης και της υπευθυνότητας αναφορικά με το άσυλο. Για πρώτη φορά η Επιτροπή εντάσσει στην πολιτική της έναν Μηχανισμό Αλληλεγγύης ευέλικτο, μέσω του οποίου τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέξουν είτε την μετεγκατάσταση προσφύγων, είτε την παροχή χορηγίας επιστροφής μέσα σε περίοδο 8 μηνών, είτε απλώς την υποστήριξη συνοριακού κράτους. Λόγω των δύσκολα διαχειρίσιμων μεταναστευτικών ροών, η υποχρεωτική αλληλεγγύη έχει γίνει εργαλείο για την αντιμετώπιση των κρίσεων μέσω απλοποίησης νομικών εργαλείων με νέο κανονισμό, αντικαθιστώντας αυτόν του Δουβλίνου. Πλέον ο Οργανισμός Ασύλου της ΕΕ έχει την δυνατότητα να υποβοηθά τα κράτη μέλη υπό πίεση σε θέματα ασύλου και οργανώνεται μια νέα διαδικασία διαλογής μεταναστών και προσφύγων στα σύνορα. Προβλήματα και διαφωνίες ήρθαν στο προσκήνιο, καθώς, για παράδειγμα, ορισμένα κράτη δεν δέχονται την υποχρεωτική μετεγκατάσταση ενώ άλλα δεν δέχονται μία ευέλικτη, κι έτσι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκεται στην μέση των διαφωνιών. Τέλος, πολλές ΜΚΟ ασκούν κριτική σε αυτήν την νέα πολιτική καθώς κρίνουν αμφιλεγόμενο τον έλεγχο των συνόρων.

Κρίσιμα θεωρήθηκαν κάποια επιπλέον ερωτήματα σχετικά με το μέλλον της Ένωσης ,όπως το κατά πόσο μια Συνταγματική Διαβούλευση θα απλοποιούσε και θα διευκόλυνε την οργανωσιακή δομή της ΕΕ, παρόλο που στο παρελθόν οδηγήθηκε σε αποτυχία. Αποδείχθηκε ομοφώνως σημαντικό να ξεφύγουμε επιτέλους από ορισμένα ταμπού και να θέσουμε την ισότιμη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στην βάση αμοιβαίων συμφερόντων. Μάλιστα, η ύπαρξη ενός ενιαίου ευρωστρατού έγινε αντικείμενο έντονης συζήτησης και έθεσε στο προσκήνιο το ζήτημα της εθνικής αλλά και της ευρωπαϊκής ασφάλειας είτε μέσω εδαφικής άμυνας, είτε μέσω της ομογενοποίησης της στρατιωτικής βιομηχανίας. Ταυτοχρόνως, το κοινό φάνηκε έντονα προβληματισμένο όσον αφορά στην αποτυχία του πολιτικού συστήματος να κερδίσει την εμπιστοσύνη του ευρωπαίου πολίτη, καθώς η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση διενεργείται από πάνω προς τα κάτω, ενώ θα έπρεπε να εστιάζει στο αντίθετο και στην θεώρηση των ευρωπαϊκών κρατών ως ένα σύνολο στο διεθνές σύστημα.

Αδιαμφισβήτητα, οι νέοι ευρωπαίοι πολίτες δεν είναι σε βάθος ενημερωμένοι για τα ζητήματα της Ένωσης και, συνεπώς, η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης αντιμετωπίζει με άμεσο τρόπο το ζήτημα αυτό από την ρίζα του. Τέλος, τέθηκε το ερώτημα αναφορικά με το πώς οι παρευρισκόμενοι βλέπουν το μέλλον της Ένωσης. Η επικρατέστερη απάντηση ήταν «αβέβαιο», μία λέξη που συμπυκνώνει όλες τις ανησυχίες κι όλους τους προβληματισμούς των νέων σήμερα. Συνεπώς η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης είναι μια μεγάλη ευκαιρία, έτσι ώστε να εξαλειφθεί το χάσμα που, ενδεχομένως, υπάρχει ανάμεσα στα θεσμικά όργανα της Ένωσης και στους πολίτες της. Ήρθε , λοιπόν, η ώρα να διερωτηθείτε κι εσείς, ποιο θα είναι το μέλλον της Ευρώπης!