Στέλνοντας αντιπροσωπεία στα περισσότερα βασίλεια της εποχής του, ο εν λόγω μονάρχης πρότεινε στους Ευρωπαίους ηγεμόνες ένα πολιτικό σχέδιο για τη δημιουργία μιας συνομοσπονδίας βασιλέων και πριγκίπων της Ευρώπης, με σκοπό τη διατήρηση της ειρήνης και της συνεργασίας μεταξύ τους.
Δύο σημαντικοί παράγοντες ώθησαν τον βασιλιά Georges να καταρτίσει το σχέδιό του για ένωση: αφενός, η άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, η οποία ερμηνεύτηκε ως προάγγελος του τέλους της χριστιανικής εποχής και της επικείμενης κατάκτησης της Ευρώπης από τα οθωμανικά στρατεύματα· αφετέρου, η εκλογή του Πάπα Πίου Β΄ το 1458, ενός πάπα κατηγορηματικά αντίθετου στην ύπαρξη δύο θρησκευτικών δογμάτων στη Βοημία [1]. Επομένως, το σχέδιο που παρουσιάστηκε θα επέτρεπε στον βασιλιά της Βοημίας να αποκαταστήσει την εικόνα του έναντι των γειτονικών βασιλείων εμποδίζοντας παράλληλα τον πάπα να απομονώσει τη χουσιτική Βοημία από την υπόλοιπη Ευρώπη.
Επισφαλές γεωπολιτικό περιβάλλον
Η πρόταση του Podiebrad έπρεπε να λάβει υπόψη ένα δύσκολο γεωπολιτικό περιβάλλον. Ήταν λοιπόν σημαντικό να βρεθεί μια ισορροπία η οποία να ανταποκρίνεται στις φιλοδοξίες του βασιλείου της Γαλλίας, να μην θίγει τα συμφέροντα των ιταλικών πόλεων, να καλλιεργεί την ελπίδα ουσιαστικής βοήθειας στο βασίλειο της Ουγγαρίας, το οποίο βρισκόταν σε σύγκρουση με τους Οθωμανούς, να ικανοποιεί τους Γερμανούς πρίγκιπες και να διασφαλίζει τις ανάγκες του βασιλείου της Πολωνίας, του πιο κοντινού και πιστού συμμάχου της Βοημίας.
Στα παραπάνω πρέπει να προστεθούν τα προβλήματα, οι φόβοι και τα συμφέροντα του βασιλιά George και της αυλής του. Όσον αφορά το εσωτερικό, ο κύριος στόχος του σχεδίου ήταν να επιτρέψει στη Βοημία να διατηρήσει την εδαφική της ακεραιότητα. Με σύγχρονους όρους, διακυβεύονταν η ανεξαρτησία και η κυριαρχία του τσεχικού βασιλείου. Συνεπώς, η διασφάλισή τους όφειλε να είναι πρωταρχικός στόχος της επιδιωκόμενης λύσης. Για τον Podiebrad ήταν αναγκαίο να σεβαστεί τις εθνικές αυτές προτεραιότητες συνδυάζοντάς τες αρμονικά με τις προαναφερθείσες αξιώσεις των Ευρωπαίων γειτόνων του.
Διττός στόχος
Με βάση αυτό το σκεπτικό, ο βασιλιάς της Βοημίας πρότεινε μια διεθνή και πολυμερή συνθήκη, ανοικτή στα χριστιανικά κράτη. Η συνθήκη διαιρούνταν σε δύο μέρη: το πρώτο ήταν ένα προοίμιο που καλούσε σε κοινό αγώνα ενάντια στην επέλαση των Οθωμανών· το δεύτερο παρουσίαζε ένα προσχέδιο ένωσης των χριστιανικών κρατών της Ευρώπης υπό τη μορφή συνομοσπονδίας [2] :
«Αποφασίσαμε να επισφραγίσουμε, με την ακόλουθη μορφή, μια Συμμαχία η οποία καθιερώνει την ένωση, την ειρήνη, την αδελφοσύνη και την ακλόνητη ομόνοια, για τον σεβασμό του Θεού, τη διαφύλαξη της πίστης, εσαεί, για εμάς, τους κληρονόμους και τους διαδόχους μας».
Υπό αυτούς τους όρους, ο βασιλιάς έστειλε πρεσβευτές προκειμένου να παρουσιάσουν το σχέδιό του για την ειρήνη στους όμορους ηγεμόνες. Σχέδιο το οποίο αποσκοπούσε στην διασφάλιση μιας θεσμικής και πολιτικής ισορροπίας μεταξύ των χριστιανών εταίρων, μέσω της θεσμοθέτησης ενός Κοινοβουλίου και ενός Δικαστηρίου.
Σχέδιο ειρήνης με στόχο τον περιορισμό του πόλεμου
Σύμφωνα με αυτό το σχέδιο, η καταφυγή στα όπλα σε περίπτωση διεθνών συγκρούσεων υπόκειτο στη συναίνεση της συνομοσπονδίας. Ο Podiebrad επιθυμούσε πραγματικά να περιορίσει την πιθανότητα ένοπλων συγκρούσεων, ώστε να μην υποπέσει στην ύβρη του πολέμου. Η αξιοσημείωτη για την εποχή της αυτή πρόταση υπήγαγε σε νομικές υποχρεώσεις μία από τις σημαντικότερες κυριαρχικές λειτουργίες του κράτους: τη στρατιωτική δραστηριότητα.
Στο πλαίσιο αυτό, τα τρία πρώτα άρθρα προέβλεπαν ότι τα συμβαλλόμενα μέρη απέχουν από το να χρησιμοποιούν όπλα το ένα εναντίον του άλλου και δεσμεύονται να αποτρέψουν οποιαδήποτε συνωμοσία εναντίον ενός από αυτά. Επιπλέον, υπήρχε πρόβλεψη για αμοιβαία βοήθεια στη δίωξη αδικημάτων που διαπράττονταν στην επικράτεια οποιουδήποτε κράτους μέλους.
Το σχέδιο δεν στόχευε μόνο στη διασφάλιση της ειρήνης και την αποτροπή του πολέμου μεταξύ των κρατών μελών της συμμαχίας. Έπρεπε επίσης να αποτρέπει τις συγκρούσεις μεταξύ κρατών που δεν ήταν μέλη. Ο Podiebrad κατανοούσε ότι ο πόλεμος στα σύνορα της μελλοντικής συμμαχίας μπορούσε γρήγορα να την παρασύρει στη σύγκρουση και να την αναγκάσει να διακόψει την ειρήνη. Επομένως, το σχέδιο προέβλεπε τη διαμεσολάβηση μεταξύ των εμπόλεμων κρατών. Εάν, παρά τις προσπάθειες της συμμαχίας, ξεσπούσε πόλεμος, τότε η συμμαχία όφειλε να υποστηρίξει το μέρος που είχε αποδεχτεί την ειρηνική διαμεσολάβηση.
Αρνητική υποδοχή
Ο Georges de Podiebrad συγκρότησε μια διπλωματική αντιπροσωπεία με στόχο να κάνει πραγματικότητα το θεωρητικό του σχέδιο. Τσέχοι πρεσβευτές επισκέφθηκαν τη Δημοκρατία της Βενετίας καθώς και τα βασίλεια της Πολωνίας, της Ουγγαρίας και της Γαλλίας για να συζητήσουν τη δυνατότητα υλοποίησης του σχεδίου.
Η χλιαρή υποδοχή που έτυχαν οι πρεσβευτές στη Γαλλία έθεσε τέλος στις ελπίδες του βασιλιά της Βοημίας. Οι διαπραγματεύσεις με τον Λουδοβίκο ΙΑ΄ κατέληξαν σε ανανέωση της γαλλοτσεχικής συμμαχίας χωρίς καμία αναφορά στο σχέδιο που παρουσιάστηκε.
Μολονότι δεν εφαρμόστηκε, το σχέδιο του Podiebrad ανέδειξε τη νέα γεωπολιτική πραγματικότητα του 15ου αιώνα. Καθώς δεν παρείχε κανένα πολιτικό προνόμιο για τον πάπα ή τον αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, οι οποίοι αγωνίζονταν για την κυριαρχία του χριστιανισμού από τον 11ο αιώνα, το σχέδιο εγγραφόταν στο πνεύμα μιας νέας εποχής: αυτής της ανάδυσης των κυρίαρχων εθνών-κρατών.
Μετάφραση από τα γαλλικά: Τριαντάφυλλος Ζαχαράκης
Eπιμέλεια ελληνικής μετάφρασης: Μαρίλλη Γιαννακοπούλου, Πηνελόπη Κατσιγιάννη
Suivre les commentaires :
|
